MAHMUT ALİ CENGİZ KÖROSMANOĞLU

-YENİ- İŞ GÜVENLİĞİ VE TARIM

• admin
• 16 Ocak 2025
• Yazar
• 81 Görüntüleme

İŞ GÜVENLİĞİ VE TARIM

Dünyada gıdaya ulaşım her geçen gün zorlaşıyor. Tarım alanları azalıyor, tüketim artıyor, sosyal refah arttığı için tüketim şekli değişiyor, iklim krizi, kırsaldan şehre göç vs. nedenle de tarımsal üretim risk altında. Üretimi artırmak için teknolojinin tüm imkanlarından faydalanılmaya çalışılıyor. Tarımda üretimi artırmak için kullanılan teknolojik ürünler iş kazalarını da beraberinde getiriyor.

Daha az organize, mesleki eğitim imkanlarından mahrum tarım iş kolu çalışanları tarım makineleri ve diğer teknolojik ürünlerle ilişkili kazalara maruz kalmaktadır. Tarımda kullanılan kimyasallar, makineler, hayvanlar oldukça geniş çeşitlilikte riskleri doğurmaktadır. İş kazaları bir yandan üretimde düşmeye, maddi kayıplara neden olurken asıl önemlisi çalışanların sakatlanmasına, ölümüne yol açmaktadır. Gerek tıbbi bakım için yapılan harcamalar gerekse kazazedelerin yaşadıkları yoksunluklar, acılar, iş göremezlik durumları iş kazalarının ekonomik boyutunu oluşturmaktadır.

Tarım iş kolundaki kazaları önleyebilmek için iş sağlığı ve güvenliği konularını iyi anlamak gerekir.

Neden iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almak lazım biraz daha yakından bakalım.

Bu ifadenin adında da anlaşıldığı gibi önce çalışanın sağlığını korumak gerekiyor. İkinci olarak üretim faaliyetlerinde iş kazalarının yaşanması sonucunda ülke ekonomilerinde büyük kayıplara yol açtığı görülmektedir.

Türkiye’de yaşanan iş kazalarının sonucu 4 ana 

1- Çalışan
2- İşletmeler
3- İş gücü
4- iş günü kayıplarının olduğu görülmektedir.

İş kazaları sonucunda hem insanların sağlıkları etkilenmekte hem de ülke ekonomisini olumsuz etkilediği görülmektedir. Y Yapılan tırmalar sonucunda bu kayıpların gayri safi milli hasılanın (GSMH) %1’i- %4’ü arasında değiştiğini gösteriyor.

Ülkemizde yıllık yaklaşık 2 bin kişi iş kazalarında hayatını kaybediyor. Dolar bazında milli gelir Türkiye de 1 trilyon 118,6 milyar dolardır. Bu rakamlarla iş kazalarının ekonomiye ise 11 milyar dolar ile 45 milyar dolar arasında yaklaşık 35 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Türkiye’nin en büyük yatırımlarından biri olan ve dünyada da sayılı hava alanları arasında olan İstanbul hava alanının 10,5 milyar avro olduğunu düşünürsek Türkiye yılda yaklaşık 3 İstanbul havaalanı kadar iş kazaların da maddi kayıplara uğruyor. Peki bu kayıplar nasıl oluyor biraz da detaylandıralım. Bir iş kazası olduğu zaman iki türlü maliyet ortaya çıkıyor. Görünür maliyetler dediğimiz, direkt kaza olduktan sonra oluşan ekonomik kayıplar diğeri de görünmez maliyetler dediğimiz o ilk esna direkt harcama yapılmayan maliyetler.

1.Görünür maliyetler

a) Tedavi giderleri,
b) Ödenen tazminatlar,
c) Dava giderleri,
d) Mali mesuliyet sigorta primleri,
e) Hasar gören makine teçhizatın tamir bakım giderleri,
f) Rehabilitasyon giderleri,
g) Evdeki bakım giderleri,
h) Defin giderleri,
ı) Polis, İtfaiye, acil ulaşım vb. giderleri

2. Görünmez maliyetler

a) Yeni işçinin işi öğrenme maliyeti,
b) Kaza nedeniyle oluşan işgücü kaybı,
c) Geçici verim düşmesi,
d) Fazla mesai maliyeti,
e) Yöneticilerin mesai kaybı

Burada görünen maliyetler madde olarak çok görünse de esas maliyet görünmez maliyetlerdedir. Buz dağı örneği verilir genellikle bu maliyeti anlatmak için. Buz dağının görünen kısmı sadece %10’dur. Geri kalan %90’nı su altındadır. İş kazalarında da durum aynen bunun misalidir…Esas maliyet görünmeyen kısımdadır.

İnsan hayatı her şeyden daha önemli ve değerlidir.

Bir insanın işgücüne katılması için gereken süre ile eğitimi ve yetişmesi için harcanan para hesaplanamaz boyutlardadır.

Bir iş kazasının veya meslek hastalığının yol açtığı ekonomik kayıp, bu kazayı önlemek için yapılan harcamalarla kıyaslanmayacak ölçüde yüksek olmaktadır. İşte bundan mütevellit;

“ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZDUR” denmiştir.

İş kazası tanımını yapacak olursak;

 Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylardır.

İnsanın bir kazaya sebep olması için tehlikeli şekilde hareket etmesi gerekir.

Ancak Kazanın meydana gelmesi için bir de tehlikeli durumunda bulunması şarttır.

Kaza ancak bu iki hususun aynı anda üst üste gelmesi hallerinde oluşur.

İş kazalarının sebebi %88’i tehlikeli hareketlerden, %10’u tehlikeli durumlardan, %2’si kaçınılmaz ve sebebi bilinmeyen hareketler hareketlerden oluşur. Bu %2’yi ne yapsanız ne etseniz önleyemezsiniz. Yapılan istatistikler; Kazaların %50’sinin kolayca önlenebileceğini, %48’inin ancak etüt ve metotlu bir çalışma ile önlenebileceğini, %2’sinin de önlenmesinin mümkün olamayacağını göstermiştir

Bir yerde iş güvenliği önlemleri alınmamışsa bir kazası olabilir. Bu kaza da 4 durum söz konu olabilir

1-Hasarsız bir iş kazası olabilir
2-Bu kaza sonunda çevre zarar görebilir
3-İş kazası sonucu çalışma ortamında zarar oluşabilir.
4-İnsan sağlığına etki eden bir durum oluşabilir.

İş kazası sonucunda insan ya ölebilir ya sürekli iş görememezlik durumu oluşur, ya da geçici iş görememezlik durumu oluşabilir.

Türkiye’de İş sağlığı ve güvenliğine olan ihtiyaç çoğu ülke örneğinde olduğu gibi kömür madenciliği ile doğmuştur. Bu alanda yayınlanan ilk yasal düzenlemeler; 1865 yılında yayınlanan Dilaver Paşa Nizamnamesi ve ardından 1869 da yürürlüğe giren Maaddin Nizamnamesi olmuştur. Dünya ile hemen hemen paralel bir anda iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışmalar başlatılmıştır.

Daha sonraki yıllarda iş sağlığı ile ilgili düzenlemeler yapılmaya devam etmiştir. Ülke savaş halinde olmasına rağmen, 1921 yılında TBMM, maden işçilerinin hukukuna ilişkin Kanunu çıkarmıştır. 1930 yılında çıkarılan ‘Umumi Hıfzıssıhha Kanununun’ 180. maddesi ile en az elli işçi çalıştıran işyeri sahiplerine hekim bulundurma ve hastaları tedavi etme zorunluluğu getirilmiştir.

İSG'NİN Türkiye’de belirlendiği, dayanak teşkil eden yasalar şunlardır.

 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu,4857 Sayılı İş Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Tabipleri Birliği Kanunu, Çevre Mevzuatı, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, Türk Ticaret Kanunu

İş sağlığı ve güvenliği; işin yapılması sırasında iş yerindeki fiziki çevre şartları sebebiyle işçilerin maruz kaldıkları sağlık sorunları ve mesleki risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması ile ilgilenen bilim dalıdır.

İş kazalarının, iş güvenliği bilincinin geliştirilmesi ile iş kazalarının önüne geçilebilir. İş güvenliğinin amacı Çalışanları korumak, üretim güvenliğini korumak, işletme güvenliğini korumaktır. Tarım da iş güvenliğini sağlamak iş kazalarını azaltırken neden olduğu ekonomik kayıpları da ortan kaldırır