MAHMUT ALİ CENGİZ KÖROSMANOĞLU

Tarıma Tam Destek

• admin
• 21 Ekim 2022
• Yazar
• 754 Görüntüleme

TARIMA TAM DESTEK

 (2022 Tarım Destekleri)

Çiftçilere ödenecek 2022 tarım destekleri açıklandı. 2002'de 1,8 milyar lira olan tarımsal destekleme bütçesi 30 kat artışla 2023 yılında 54 milyar oldu. 2022 yılı tarımsal destekleme bütçesi 25,8 milyar lira iken bu miktar 2023 yılında yüzde 109 artışla 54 milyar liraya çıkarıldı.

Tarımda 2022 yılı mazot ve gübre desteği ile 2023 yılı sertifikalı tohum destek miktarları belirlendi. Burada tarımsal desteklerdeki artışlardan önce çekmek istediğim   önemli bir ayrıntı var. Destekleme paraları bu sene erken verilecek. Buna göre, hububatta mazot ve gübre destekleri Mart 2023 yerine, 2022 yılı içinde başlanmak üzere ödenecek.

Destekleme sadece bitkisel üretimle sınırlı değil. Resmî Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan konuya ilişkin Cumhurbaşkanı kararıyla bitkisel üretimin dışında ayrıca hayvansal üretim, su ürünleri üretimi ve tarımsal AR-GE’ye yönelik destek miktarları da tespit edildi 

Geçtiğimiz yılla mukayese yapıldığında hemen hemen üç kata varan bir oranda desteklerin arttığını görüyoruz. Mazot desteği ödemelerinin ürün bazında yüzde 203-395 artırıldı, gübre desteği ödemelerindeki artışın ürün bazında yüzde 130-163, sertifikalı tohum kullanım desteği ödemelerinin ise yüzde 50-150 yükseltildiğini görüyoruz.

Hayvan varlığını korumak ve sayısını yükselmek adına hayvancılığa da ciddi destekler söz konusu. Buzağı başına verilen temel destek 370 liradan 500 liraya yükseltildi. Suni tohumlamadan doğan buzağılara hayvan başına ilave 200 lira ödenecek. Yetiştirici bölgelerinde üreticilerimize verilen ilave desteklerle birlikte toplam buzağı desteği, hayvan başına 1000 liraya kadar yükseltmiş oldu. 

Besi desteği de hayvan başına 250 liradan 500 liraya yükseltildi. Dişi manda/malak desteği, hayvan başına 250 liradan 500 liraya çıktı. Anaç koyunda 30 lira, keçide 35 lira olan desteği, hayvan başına 50 liraya yükseldi. Yine küçükbaşta sürü büyütme ve yenileme desteği ise hayvan başına 125 liradan 200 liraya çıkarıldı. Sürü yöneticisi, çoban istihdam desteğini ise 6 bin liradan 12 bin liraya yükseltildi. 

Karar kapsamında bu yıl organik tarım ve iyi tarım uygulamalarına verilecek destek miktarları da belirlendi. Organik tarım desteği kategorilerine göre dekar başına 10 TL ile 100 TL arasında değişen oranlarda, iyi tarım destekleri ise kategorilerine göre değişen oranlarda 10 TL ile 150 TL arasında değişen miktarlarda yapılacak.

Bu yıl dekar başına küçük aile işletmesi desteği 200 TL, fındık alan bazlı gelir desteği 170 TL, katı organik- argomineral gübre desteği 20 TL, zeytin bahçeleri rehabilitasyon desteği ise 100 TL olarak uygulanacak.

Karar kapsamında 2023 üretim yılında sertifikalı tohum desteği ürün gruplarına göre dekar başına 8 TL ile 200 TL arasında değişen miktarlarda belirlendi.

Hayvansal üretimin desteklenmesi çerçevesinde yem bitkileri yetiştiricilerine yılık olarak dekar başına 40 TL ile 150 TL arasında değişen miktarlarda destek sağlanacak. Kararla ayrıca, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık destekleri ile su ürünleri üretimine yönelik destekler de belirlendi. bu desteklerin detaylarına yakından bakalım;

ÇKS’ye dahil çiftçilere Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında, dekar başına buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için 75 lirası mazot ve 46 lirası gübre olmak üzere toplam 121 lira, destek verilecek. Bu rakam geçen yıl 42 TL idi.

Geçen sene 76 TL olan çeltik, kütlü pamuk için bu sene 250 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere 271 lira destek verilecek. En fazla oransal destek burada oldu. Daha önceki yazılarımızda ifade ettiğimiz üzere pirinçteki açığı gidermek, kendi kendine yeterli olma adına çeltik üretimini cazip hale getirmek için buradaki teşvik daha fazla olmuş gibi geliyor bana.

 Nohut, kuru fasulye, mercimek için 75 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere toplam 96 lira, destek verilecek. Bu destek geçen yıl 32 tl idi. Yağ bitkilerini teşvik için, yağ açığını kapatmak adına geçen sene 28 olan toplam destek bu sene kanola için 88 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere toplam 109 liraya yükseltilmiş. Aspir için aynı şekilde 28 olan destek, 76 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere topla 97 lira destek sağlanacak. Patates, soya için geçen sene 38 lira olan destek 125 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere toplamda 146 lira yükseltildi. Yağlık ayçiçeği için geçtiğimiz yıl 37 TL olan destek bu sene 88 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere 109 lira oldu.

Dane mısırda 35 TL’lik destek, için 62 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere 83 liraya çıktı. Kuru soğan, yaş çay ve zeytin için 63 lirası mazot ve 21 lirası gübre olmak üzere 84 lira destek verilecek. Bu rakam geçen yıl 27 liraydı.

8 lira olan nadas desteği için de dekar başına 38 liralık mazot desteği sağlanacak.

Toprak analizi desteği olarak asgari 50 dekar ve üzeri tarım arazilerinde, her 50 dekar araziye kadar analiz başına yetkili toprak analiz laboratuvarlarına 50 lira destek olunacak.

Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine (Tiftikbirlik) bağlı kooperatiflere, Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliklerine veya Bakanlığa kayıtlı yün işleme tesislerine müstahsil makbuzu karşılığında satan ve Tiftik Kayıt Sistemi (TKS) Veri Tabanına kaydettiren üreticilerine oğlak tiftiğinin kilogramına 70 lira, anamal tiftiğin kilogramına 60 lira, tali tiftiğin kilogramına 25 lira, sözleşmeli üretim kapsamında üretilen tiftiğe de ilave 10 lira ödeme yapılacak.

İpek böceği yetiştiriciliğinde ücretsiz tohum sağlayan Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine (Kozabirlik), dağıttığı kutu başına 240 lira, ürettiği yaş ipek böceği kozasını Kozabirlik/kooperatifleri veya faaliyet alanı kozadan flatürle ipek çekimi ve işleme olan tüzel kişilik vasıflarına haiz işletmelere satan yetiştiricilere, yaş kozanın kilogramına 160 lira ödeme gerçekleştirilecek.

Bakanlık Arıcılık Kayıt Sistemi’ne kayıtlı, merkez birliği düzeyinde örgütlenmiş yetiştirici birlikleri ve/veya üretici birliklerine üye üreticilerine de arılı kovan başına 30, üye olmayanlara 20 lira, Bakanlıktan üretim izni almış damızlık ana arı üreticilerinden satın alıp kullandıkları damızlık ana arı başına 100 lira destek sunulacak.

Bakanlıkça programlanan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar için hayvan sahiplerine, büyükbaş hayvan atıkları için 1400 lira, küçükbaş hayvan atıkları için 250 lira atık desteği, hayvan hastalıkları ile mücadele çerçevesinde Bakanlıkça belirlenen programlı aşılamalar ve küpe uygulamaları için uygulayıcılara büyükbaş hayvan başına 2 lira, küçükbaş hayvan başına ise 1,5 lira destek ödemesi yapılacak.

Organik tarım için kategorilerine göre dekar başına 10 ila 100 lira destek ödemesi yapılacak.

Arıcılık Kayıt Sistemi ve Organik Tarım Bilgi Sistemi’ne kayıtlı, organik statüde bulunan kovanlar için arı yetiştiriciliği yapan çiftçilere kovan başına 15 lira destek verilecek.

İyi tarım uygulamaları desteği de kategorilerine göre dekar başına 10 ile 150 lira arasında değişecek. Küçük aile işletmelerinin desteklenmesi uygulamalarında dekara 200 lira ödenecek.

Fındık üreticilerine alan bazlı gelir desteği, belirlenen yerlerde yapılan üretimde dekara 170 lira olarak ödenecek. Katı organik-organomineral gübre desteği kapsamında dekara 20 lira destekleme ödemesi yapılacak. Geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği kapsamında dekara 100 lira destek verilecek.

Fark ödemeleri kapsamında belirlenen havzalarda yetiştirilecek ürünler için verilecek destekler de tespit edildi.

Bu kapsamda kilogram başına yağlık ayçiçeği, kuru fasulye, nohut ve mercimeğe 50 kuruş, kütlü pamuğa 110 kuruş, soyaya 60 kuruş, kanolaya 80 kuruş, aspire 55 kuruş, dane mısıra 3 kuruş, buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltiğe 10 kuruş, zeytinyağına 80 kuruş, yaş çaya 30 kuruş ve dane zeytine 15 kuruş destek sağlanacak.

Su kısıtı olan bölgelerde nohut, mercimek ekenlere verilen fark ödemesine ilave yüzde 50 destek ödenecek. Damlama sulama ile sulanan alanlar hariç dane mısıra destekleme ödemesi yapılmayacak. Neden böyle bir yola gidiliyor. Öncelikli olarak su tasarrufu sağlamak için damlama sulamayı teşvik etme adına böyle bir uygulamaya gidiliyor. Salma ve yağmurlama sulamaya teşvik verilmemesinin en büyük sebebi bu.

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında desteklenen ürünlerin havza dışında yetiştirilmesi durumunda belirlenen ürünlere mazot, gübre, fark ödemesi, yurt içi sertifikalı tohum kullanım, yem bitkileri ve fındık alan bazlı gelir desteği verilmeyecek.

Desteklemelerden, ÇKS’de özlük, ürün, arazi bilgileri kayıtlı olan ve belirlenen havzalarda yer alan, arazilerde desteklemeye esas ürünleri ürettiği Tarım ve Orman Bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerince tespit edilen ve belirlenecek yasal süre içinde destekleme başvurularını yapan kamu kurum ve kuruluşları hariç gerçek ve tüzel kişiler yararlanacak.

Hayvancılık alanında, programlı aşıları tamamlanmış, 4 ay ve üzeri yaşta, ilkine buzağılama yaşı en fazla 960 gün veya son iki buzağılama arası en fazla 600 gün olan ineklerin doğan buzağıları için hayvan başına 500 lira destek sağlanacak.

Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Ordu, Rize, Sivas, Şırnak, Trabzon, Tunceli ve Van’da doğan buzağılar için ilave 200 lira ödenecek.

Soy kütüğüne kayıtlı buzağıların ilave desteklemesi, Bakanlıkça belirlenecek birim fiyat ve şartlar doğrultusunda yapılacak.

Döl Kontrolü Protokolü kapsamındaki boğalardan, suni tohumlama sonucu doğan buzağılara ilave 100 lira destek ödenecek.

Buzağı destek şartlarını karşılayan buzağı başına ödeme birim miktarlarının 20 başa kadar tamamı, 21-100 başa kadar yüzde 75’i, 101-500 baş için yüzde 50’si ödenecek.

Dişi mandalar için 500 lira, soy kütüğüne kayıtlı dişi mandalar için ilave 300 lira, programlı aşılarının tamamlanması kaydıyla 4 ay ve üzeri malaklar için 500 lira, soy kütüğüne kayıtlı malaklar için de ilave 300 lira, suni tohumlamadan doğan malaklara ayrıca ilave 500 lira destek ödenecek.

Islah amaçlı süt içerik analizi yapılan ve Bakanlıkça belirlenen süt kalite kriterlerini sağlayan suni tohumlamadan doğan saf sütçü veya kombine ırk her bir inek için 100 liraya kadar destek verilecek.

En az 1 baş, en fazla 50 baş düve (manda dahil) alımına da Bakanlıkça belirlenecek düve bedelinin yüzde 40’ı yurt içinde doğmuş ve düve merkezlerinden temin edilen düvelere ise yüzde 50’si kadar destekleme ödemesi yapılacak.

Hastalıklardan ari işletme desteği damızlık boğalar dışındaki 6 ay üzeri yaştaki erkek hayvanlar hariç, tüm sığırlar için hayvan sahiplerine 600 lira ödeme gerçekleştirilecek.

Ari sığır başına ödeme birim miktarları 500 başa kadar tam, 501 baş ve üzeri için yüzde 50’sine karşılık gelen tutarın ödenmesi suretiyle uygulanacak. Ayrıca Onaylı Süt Çiftliği Sertifikasına sahip işletmelerdeki ari işletme desteği alan tüm sığırlar için ilave 100 lira destek verilecek.

Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı, yurt içinde doğmuş ve besi süresini tamamlamış erkek sığırlarını (manda dahil) mevzuatına uygun kesimhanelerde kestiren, Bakanlıkça ırk ve tür bazında belirlenecek karkas ağırlığı kriterini sağlayan 1-200 baş için (200 baş dahil) hayvan başına dönem ve birim fiyat üzerinden 500 lira destek ödenecek.

Küçükbaş hayvancılık desteklemelerinde, çoban istihdam desteği, 100 baş ve üzeri anaç koyun keçi varlığına sahip işletmelere veya çobanlara 12 bin lira olarak ödenecek.

Damızlık koyun-keçi yetiştiricileri birliklerine üye yetiştiricilerin, Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı anaç koyun başına 50 lira, anaç keçi başına 50 lira, anaç tiftik keçisi başına ilave 20 lira, göçer yetiştiricilerine anaç koyun keçi başına ilave 2 lira destek ödemesi yapılacak.

Bir önceki yılın anaç koyun-keçi desteğini alan ve destekleme yılında anaç koyun keçi sayısını artıran işletmelere, bir önceki yılın kuzu ve oğlaklarının, destekleme yılında anaç koyun, keçi vasfına ulaşanlarına Bakanlıkça belirlenen artış oranını aşmamak kaydıyla hayvan başına 200 lira destek ödenecek.

Su ürünleri desteği çerçevesinde 350 bin kilogram dahil, alabalık için kilogram başına 1 lira, yeni türlere 3 lira, kapalı sistem üretime 2 lira, kilogram üstü alabalık yetiştirilmesine ve sazana 1,5’ar lira, midye için kilogram başına 50 kuruş destek sağlanacak.

10 bin adede kadar kuluçkahane damızlık alabalık desteği balık başına 60 lira, toprak havuzlarda balık yetiştiriciliğine 30 bin kilogram dahil kilogram başına 2 lira verilecek.

Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi destekleri kapsamında Bakanlıkça uygulanan projeler için yetiştiricilere, büyükbaş koruması amacıyla hayvan başına 1000 lira, küçükbaş korumaya hayvan başına 150 lira, sığır pedigrili korumaya 1200 lira, arı korumaya kovan başına 80 lira, ipek böceği korumaya kilogramda 170 lira, ıslah programındaki koyun, keçi ve yavrularına halk elinde ıslah elit sürüde hayvan başına 150 lira, taban sürüde 100 lira, halk elinde manda ıslahı (anaç manda), boğa ve yıl içinde doğuran anaç mandaya hayvan başına 2000 lira, yıl içinde doğurmayan anaç mandaya hayvan başına 1200 lira, damızlığa ayrılmak üzere seçilen yerli sığır (düve/tosun) hayvan başına 1500 lira, damızlığa ayrılmayan için 1300 lira, damızlık erkek materyale (koç-teke) hayvan başına elit sürüde 350 lira, taban sürüde 250 lira destekleme yapılacak.

Yurt içi sertifikalı tohum kullanım desteği çerçevesinde dekara aspir için 10 lira, kanola için 30 lira, susam için 8 lira, arpa, buğday, çavdar, tritikale, yulaf, çeltik için 50 lira, kuru fasulye, mercimek ve yonca için 60 lira, nohut için 50 lira, patates için 200 lira, fiğ, yem bezelyesi, korunga ve soya için 45 lira, yer fıstığı için 34 lira ödeme gerçekleştirilecek.

Sertifikalı fide/fidan kullanım desteği, Antep fıstığı, ceviz, badem, mavi yemiş ve aronya için 400 lira, armut, ayva, elma, kiraz, nektarin, şeftali, erik, limon, mandalina, portakal, kayısı, vişne, zeytin, diğer meyve türleri ve asma (nar ve muz hariç) için 280 lira, sertifikalı çilek fidesi ile bahçe tesisi için de dekar başına 400 lira olacak.

Yurt içinde sertifikalı tohum üreten/ürettiren ve sertifikalandıran, yurt içinde satışını gerçekleştiren, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş tohumculuk kuruluşu kabul edilen ÇKS’ye kayıtlı çiftçilere bu yıl ürettikleri çeşitli sertifikalı tohumluklarla orijinal/temel ve üstü tohumluklara da türüne göre kilogram başına 0,1-5 lira yurt içi sertifikalı tohum üretim desteği ödemesi yapılacak.

Sertifikalı aşılı fidan başına 0,5 lira, aşısız fidan başına ise 0,25 lira destek sağlanacak.

Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi’nin 81 ilde uygulanmasına devam edilecek ve geçen yıl kayıt altına alınan 6 bin işletmeye, işletme başına 600 lira ödenecek.

Tarımsal yayım ve danışmanlık desteği olarak, Bakanlıkça yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan serbest tarım danışmanları ile ziraat odası ve üretici örgütlerinde en fazla 5 tarım danışmanı olmak üzere istihdam edilen her bir tarım danışmanı için 72 bin lira ödenecek. Ödemeler 12 aylık hizmet sunumuna bağlı olarak eşit iki dilim halinde yapılacak.