MAHMUT ALİ CENGİZ KÖROSMANOĞLU

Barkod Okuryazarlığı

• admin
• 20 Kasım 2023
• Yazar
• 1301 Görüntüleme

BARKOD OKURYAZARLIĞI

Barkot ticari malların kimlik numarasıdır. Nasıl ki insanların kimlik numarası varsa üretilen mallarında bir kimlik numarası vardır.  Barkod numarası; elektronik tarayıcılar tarafından okunabilen her türlü ticari mal üzerine konulan ve bir mala ait fiyat ve stok bilgilerini kapsayan, farklı genişliklerde siyah uzun çizgilerden oluşan, bir etikettir. Tüketicilerin gıda okuryazarlığının artması ile birlikte gıda ambalajlarının üzerindeki etiketleme ve üzerinde yazılan bilgilerin önemini daha da artırmıştır.

Barkod numarası; birbirine paralel gelecek şekilde çizilmiş dikdörtgen şekil içinde beyaz zemin üzerine ve farklı genişliklerde olan siyah çizgilerden oluşan simgedir. Barkod Numarası, bilgilerin sistem tarafından kodlanarak barkod okuyucu cihazlarca okunmasını sağlayan sembollerdir. Farklı kalınlıklarda ve çoklu sayıda yan yana dizilmiş siyah çizgilerden oluşmaktadır. Barkod Numaraları tüm dünyada aynı mantıkla çalışmakta ve belli standartlara göre verilmektedir.

Ülkemizde kullanılan birçok barkod türü bulunmaktadır. Bu barkodlardan en çok kullanılanları ise aşağıda belirtilmiştir.

EAN13 barkodu, Codel128 barkodu, Code 39 barkodu, ITF barkodu, EAN8 barkodu, UPC barkodu vb olmak üzer yaygın olarak 11 çeşit barkotlama sistemi vardır.

Bu barkodlar içerinde yer alan UPC barkodu, EAN barkodu ve ITF barkodu yalnızca rakamları içerirken, Codel 128 ve Code 39 barkod türleri ise özel işaretleri, harfleri ve rakamları göstermek için kullanılmaktadır.

ISBN, JAN, EAN Barkod Numaraları: Bu barkod türü, Japonya ve Avrupa’da satılan ürünlerin üzerinde ve dünyanın her yerinde satılan kitapların üzerinde yer almaktadır.

Günümüzde en yaygın olarak kullanılan Barkod Numarası, merkezi Brüksel'de bulunan GS1 Kurumu tarafından geliştirilen EAN/UCC barkodlarıdır

EAN Dünya ticaretindeki hızlı gelişmeler ve ticarete konu olan malların çeşidinin giderek artması bu mallar için uygulanacak standartların yetersizliğini ortaya çıkarmış ve malların tanınması için standart bir sistem meydana getirmek amacıyla 12 Avrupa ülkesi Avrupa Mal Numaralama Birliği (EAN) kurmuştur

Birliğe Avrupa dışında dünyanın birçok ülkesi de üye olmak için başvurmuştur. 1981 tarihinde Birlik, Milletler Arası Mal Numaralama Birliği (Association Enternetionale de Numeratation des Articles) adını almış, ancak Birliğin “EAN” kısa adı ise değişmemiştir.

Ülkemiz 1980 sonrası alınan kararlar neticesince, yurt dışına mal satışları hızlanmıştır. Yurtdışındaki piyasa ile uyumlu olmak ve rekabet edebilmek için barkot sistemine geçmek zorunlu hale gelmiştir. Ülkemiz 1986 yılında EAN ‘a başvuruda bulunmuş, yapılan incelemeler sonucunda üyelik kabul edilmiş. Bu karara dayanarak Türkiye'de ülke kod numarası olarak “869” kodu tahsis edilmiştir. “868” numarası da Türkiye’ye aittir.

Barkod üzerinde yer alan rakamları şu şekilde okumamız gerekiyor: Ülke kodu Firma kodu Ürün kodu Kontrol hanesi hakkında bilgi veriyor.

EAN-13 kodu 3-4-5-1 sayıdan oluşan 4 gruba ayrılmış 13 haneden oluşur.

Ülke kodu; ilk üç hane ülke kodudur

Firma kodu; ülke kodundan sonra gelen sonra dört hanedir

Ürün kodu; firma kodundan sonra gelen beş hane olup üretici veya satıcı işletme tarafından üretilen ürüne verilen ve o ürünü tanımlayan ürün kod numarasını göstermektedir.  Aynı numara farklı iki ürünü kodlamak için kullanılamaz

Kontrol hanesi; on üçüncü hanedir. Bu sayının aracılığı ile önceden programlanan okuma cihazı ile on iki sayının doğru okunup okunmadığı kontrol edilmektedir.

Türkiye’de Barkod numarası Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesinde olan ‘Milli Mal Numaralandırma Merkezi’ tarafından, ticaretle uğraşan her firmaya verilmektedir.  Diğer ülkelerde de   bizdeki Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin muadili kuruluşlar tarafından verilmekte. Burada dikkat edeceğimiz husus Milli Mal Numaralandırma Merkezi...Buradan aslında kelimelerin dizilişi bize bir şeyler söylüyor. Milli demek o ülkeye ait demek. Yani üretilen ürünler bir ülkeye mal oluyor demek. Buradan iki sonuç çıkıyor. Birincisi her firma ürettiği ile ülkesini temsil ettiği için çok dikkatli olmalı kalite ve standardizasyondan asla taviz vermemeli. Yurt dışına satılan ürünler için, yabancı ülkelerde Türk malı dendiğinde bir güven oluşmalı. Yani her ürün bir temsil niteliğindedir. Burada da yine markalaşmanın önemi bir daha net anlaşılıyor. Bizim yurtdışında mallarımızın iyi ve kaliteli olması, tutulması aslında bir milli meseledir.

İkinci olarak Milli Mal Numaralandırma Merkez ifadesinden şu anlaşılıyor; aldığımız her ürün aslında stratejik bir savaş malzemesine dönüşüyor. Biz diyelim ki bir ülkeye ait bir ürünü aldığımız zaman, aynı zamanda o ülke ekonomisine de bir katkıda bulunuyoruz demektir. Bugün gelişmiş ülkelere baktığımız zaman ihracatları fazla olduğu için gelişmiş durumdalar. Bizim yurtdışından aldığımız her ürün o ülkenin büyümesine, kalkınmasına silahlanmasına yardımcı oluyor demektir. Olayı sadece ekonomik bir faaliyet alanı olarak görmemek gerekiyor. Her alışverişin ekonomik boyutu kadar, siyasi ve stratejik boyutu da vardır.

Global bir dünyada yaşıyoruz. Çok uluslu şirketlerin varlığı aşikâr. Bu durumda üretimin hangi ülkede, nerede yapılması ikinci planda kalıyor. O zaman yapacağımız iş o şirketlerin genel tutumu bilmek olmalı. Bazı çok uluslu firmalar” ben falanca devleti destekliyorum diyor” açıktan. O zaman bizde eğer o ülke bizim ülkemiz için bir tehdit oluşturuyorsa bizde ona göre tavır takınıp, o şirketin mallarını almamalıyız.

Bugün iletişim çağındayız hangi malın hangi ülkeye ait olduğunu ya da hangi firmanın hangi ülkeye hizmet ettiğini kolaylıkla öğrenebiliriz. Tükettiğiniz her ürün bir ülkenin büyük ideallerine hizmet etmektedir. Aldığınız her üründe ya kendi ülkenizin geleceğine ve büyük ideallerine hizmet ediyorsunuz ya da başka ülkelerin. Karar sizin...