MAHMUT ALİ CENGİZ KÖROSMANOĞLU

2022 Yılı Çeltik Hasadı-Fiyatları

• admin
• 24 Eylül 2022
• Yazar
• 1784 Görüntüleme

2022 YILI ÇELTİK HASADI-FİYATLARI

Çeltik çok eski kültür bitkilerinden bir tanesidir. Gen merkezinin Güneydoğu Asya bölgesi olduğu tahmin edilmektedir. Dünyada üretilen çeltiğin büyük bir kısmı tropikal ve subtropikal iklim bölgelerinde yetiştirilmektedir. Çeltik bitkisi ülkemize yaklaşık 500 yıl önce gelmiştir.

Çeltik dünya nüfusunun yaklaşık yarıdan fazlasının besin kaynağı olarak yararlandığı en önemli ürünlerden biridir. Dünya genelindeki nüfus artış hızı bu oranda devam ettiği takdirde 2030 yılında talebi karşılamak için çeltik üretiminin tüm Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de % 50 oranında artırılması gerekmektedir. Çeltik üretimi bakımından dünyada önde gelen ülkeler; Çin, Hindistan, Endonezya, Bangladeş ve Vietnam’dır.

Dünya genelinde yaklaşık 163 milyon hektar alanda 750 milyon ton çeltik üretimi (500 MiLyon ton pirinç) yapılmaktadır.

Türkiye’de 2002 yılında 60 bin hektar alanda çeltik ekimi yapılırken, bu alan 2021 yılında 129 bin 490 hektara çıkmıştır. Aynı şekilde, 2002’de 360 bin ton olan çeltik üretimi, 2021 yılında 1 milyon tona (pirinç karşılığı 600 bin ton) yükselmiştir. Ülkemizde pirinç tüketimi de yıllar itibarıyla artış göstermiş ve son yıllarda 700 bin tonun üzerine çıkmıştır. Kişi başına yıllık ortalama pirinç tüketimi 10 kilogram civarındadır. Ülkemizde pirinçte kendine yeterlilik oranı yüzde 80 civarındadır.

Tıpkı un fabrikalarında olduğu gibi,Türkiye genelinde bulunan 111 faal çeltik fabrikasının kurulu kapasiteleri ülke ihtiyacının çok üzerindedir.

Dünya çeltik verimi 410 kg/da’dır. Ülkemizin dekara çeltik verimi ise ortalama 780 kg dır.

Türkiye’de 31 ilde çeltik tarımı yapılmakla birlikte, en çok Edirne, Balıkesir, Çorum, Samsun, Sinop Çankırı ve Kastamonu da ekilmektedir. 

Çeltik bitkisi devamlı sulama ile tarla su altında tutularak yetiştirilir. Ekimden hasat zamanına kadar tarla yüzeyi su ile kaplıdır. Su yüksekliği, bitkilerin gelişmesine bağlı olarak yükseltilir ve maksimum gelişme devresinde 15 cm civarında tutulur

 Bundan mütevellit ülkemizde çeltik ekim alanını, çeltik sulamasında kullanılabilecek su miktarı etkilemektedir. Sulama suyunun kısıtlı olmasından dolayı, sınırlı bir alanda çeltik üretimi yapılabilmektedir

Ülkemizde 2022 yılı çeltik hasadı Eylül ayı itibarıyla başlamış olup üretimin 950 bin ton olacağı (TÜİK 1. Tahmin) öngörülmektedir.

Bugüne kadar çeltik piyasaları yakından izlenmiş ve piyasaların seyrine göre TMO politikaları şekillendirilmiştir.

Gelinen noktada,2022 dönemi TMO çeltik alım fiyatları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
Baldo grubu çeltikler için: 15.000TL/Ton,(55 randıman)
Cammeo grubu çeltikler için: 14.500 TL/Ton,(58 Randıman)
Özgür grubu çeltikler için: 14.000TL/Ton,(58 Randıman)
Osmancık grubu çeltikler için: 13.500 TL/Ton,(60 randıman)
Ronaldo-Vasco grubu çeltikler için: 13.000 TL/Ton,60 randıman)
Luna grubu çeltikler için: 12.500TL/Ton,(65 randıman)

Üreticilerimiz, Tarım ve Orman Bakanlığımızca verilen mazot, gübre, sertifikalı tohumluk ve fark ödemesi desteklerini almaya devam edeceklerdir.

“Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ” kapsamında, 2021 yılında çeltikte fark ödemesi desteği 10 krş/kg,. yurt içi sertifikalı tohum kullanım desteği 16 TL/da, mazot desteği 68 TL/da, gübre desteği ise 8 TL/da olarak belirlenmiştir. Organik tarım kapsamında üretimi yapılanan çeltik için destek miktarı bireysel ürün sertifikası için 40 TL/da, üretici grubu üretim sertifikası için ise dekara 20 TL; İyi tarım uygulamaları destekleri çeltik üretiminde bireysel veya grup sertifikasyonu fark etmeksizin dekara 10 TL olarak belirlenmiştir. Yurtiçi sertifikalı tohumluk üretim desteği sertifikalı kademe 0,25 TL kg/da, orijinal temel/üst kademe 0,35 TL kg/da olarak belirlenmiştir. Bu rakamlar 2022 kasım ayında tekrar güncellenecektir ve daha da artacaktır çiftçinin ortalama kazancı.

2022 yılı sertifikalı tohum kullanım desteği çeltik için 24 TL/da olarak belirlenmiştir.

2022 dönemi çeltik alımlarında;

    1. Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı üreticilerden belgelerindeki üretim miktarının tamamı satın alınacaktır.
    2. Ürün bedeli ödemeleri, ürünün TMO’ya teslim edildiği tarihten itibaren 21 gün içerisinde üreticilerin banka hesaplarına aktarılacaktır.
    3. TMO işyerlerine satılan ürünün borsa tescil ücreti TMO tarafından karşılanacak ve boşaltma ücreti alınmayacaktır.
    4. TMO, üreticilerimizin iş yerleri önünde uzun süre beklemelerini önlemek amacıyla randevulu alım sistemine devam edecektir.
    5. Randevular internet üzerinden www.tmo.gov.tr veya randevu.tmo.gov.tr adreslerinden alınabileceği gibi başmüdürlüklerimiz, şube müdürlüklerimiz ile ajans amirliklerimize şahsen müracaat edilmesi halinde yine internet sitesi üzerinden verilebilecektir.
    6. TMO işyerlerinde Pazar günleri hariç, haftanın 6 günü alım yapılacaktır.
    7. TMO ile protokol imzalayan lisanslı depoculuk şirketleri www.tmo.gov.tr internet adresinde yayınlanmakta olup lisanslı depolara ürün teslim eden üreticiler bu depolar üzerinden ürününü elektronik ürün senedi (ELÜS) olarak TMO’ya satabileceklerdir.

TMO'ya çeltik teslim edecek üreticilerimizin, alım noktalarımızda herhangi bir zorlukla karşılaşmamaları için;

        ◦ ÇKS bilgilerini güncellemeleri,
        ◦ Randevularını mutlaka almaları,
        ◦ Ürünlerini randevu alınan günde getirmeleri,
        ◦ Anlaşmalı bankalardan alınacak ürün kartı veya banka hesap numaraları ile alım noktalarına gelmeleri, beyan edilen hesabın aktif olmasına dikkat etmeleri,
    • Lisanslı depolara ürün teslim edecek üreticilerin bankadan ELÜS işlem emrine izin veren yatırım hesabı açmaları ve en yakın Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) acentelerine başvurarak (kimlik belgesi, yatırım hesabı ve ikamet adresi bilgileri ile birlikte) TÜRİB’e üye olmaları,
    • Ürünün, iş yerlerimize/lisanslı depolara ürün sahibi tarafından veya vekâlet verdiği kişi tarafından getirilmesi gerekmektedir.

Lisanslı depo üzerinden çeltik teslim etmek isteyen üreticilerimiz, randevuya gerek kalmadan ELÜS yoluyla ürünlerini TMO’ya satabilecektir.

Çeltik için her kesimin beklentisi farklıdır. Üretici yüksek verim beklerken, fabrikacı yüksek randıman beklemekte, tüketici ise tat ve aroma beklemektedir. Randıman; kargo, kırıklı ve kırıksız randıman olarak üçe ayrılır, en önemli randıman 100 kg çeltikten elde edilen kırıksız pirinç miktarını belirten kırıksız randımandır. Kırıksız randımanın yüksek olması bütün dünyada arzu edilen bir kalite kriteridir. Camsılık ve tane iriliği bakımından kaliteli pirinç ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte, camsı tane randıman yüksekliği bakımından daha fazla tercih edilmektedir. Tarlada yetişen çeltik, işlenerek pirinç haline gelir. Harmandan sonra elde edilen kavuzlu ürüne çeltik, kavuzları soyulmuş, parlatılmamış daneye kargo, işlenmiş, parlatılmış kavuzları soyulmuş çıktıya ise pirinç denir. 100 kilogram çeltiğin işlenmesi sonucu ortalama 55-60 kilogram pirinç, 7-8 kilogram kırık pirinç, 8-10 kg pirinç kepeği, 2-3 kilogram fotosel iadesi, 2 kilogram ham tane, 15-20 kilogram kavuz elde edilir.

Besin değerleri açısından baktığımızda Pirincin %90’ı nişastadır, protein (%5.3-10.2) ve vitamin içeriği bakımından zayıf bir gıdadır. Bununla birlikte özellikle pirinç tüketimi yüksek ülkeler için pirincin besleyicilik kalitesi önem kazanmaktadır. Bu ülkelerde pirincin özellikle protein ve vitamin içeriği insan sağlığı için önem kazanmakta ve temel besin kaynağı pirinç olan bu ülkelerde (kişi başına tüketim 100-150 kg) pirince işleme teknikleri veya sonradan ilave katkılarla pirincin besin değeri zenginleştirilmektedir. Ülkemizde kişi başına pirinç tüketimi az olduğu için (10 kg) besleyicilik kalitesi göz önüne alınmamaktadır.

Ülkemiz için çeltiğin önemli olan bir yanı da tuzlu ve alkali toprakları değerlendirme imkanına sahip olmamızdır.

11/6/1936 tarihli (Resmi Gazete: 23/6/1936, Sayı: 3337) 3039 sayılı Çeltik Ekim Kanununa göre çeltik üretimi izne tabi olup; çeltik ekimi yapmak isteyen üreticilere, çeltik tarımı yapacağı arazinin tapu senedi, kira sözleşmesi (Köy muhtarlığınca onaylı) ve/veya Komisyon tarafından hazırlanan keşif raporuna (Kişi beyanı esas alınarak) dayanarak ruhsat düzenlenmektedir.

TMO tarafından yapılacak olan çeltik alımlarının ülkemize, milletimize hayırlı ve bereketli olmasını dileriz.