MEHMET TOPUZ

Hava Durumu: Rüzgârlı

• admin
• 23 Mart 2023
• Yazar
• 2296 Görüntüleme

HAVA DURUMU: RÜZGÂRLI

Rüzgârlar günlük, mevsimsel, sürekli olmak üzere dallara ayrılır. Yüksek basınç merkezinden alçak basınç merkezine doğru esen bu rüzgârlar gittikleri merkezin sıcaklık şartlarını etkileyip etkilememesi geldiği ve üzerinde bulunduğu yeryüzü şekillerinin etkisine bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir.

Şurası sabit bilgi, rüzgârın yüksek basınçtan alçak basınca doğru esmesi… Değişkenliğin de birçok faktörün olması söz konusu ve burası ayrı bir konu başlığı.

Yüksek basınçtan alçak basınca doğru esen hava kütleleri esme sıklığının, sürekli bir nitelik kazanması tarihte ticaret rüzgârları olarak bilinen alize rüzgârları, ilk uygarlıkların gelişmesi ve ilerlemesinde büyük etkiye sahiptir. Uygarlıkların, uygarlıklar literatüründe yer almasında bu rüzgârların etkisi yadsınamayacak derece de fazladır.

Günlük rüzgârlar içinde sabit bilgi geçerli,  fakat esiş yönleri, günün saatine ve diğer yandan yeryüzü şekillerine göre değişebilmektedir. Karayel, yıldız, poyraz, samyeli, kıble, lodos rüzgârları gündelik rüzgârlar kategorisinde etkiye sahiptir. Hava durumunun değişmesinde etkilidirler, fakat iklim şartlarının değişmesinde etkileri yoktur.

Kara ve denizlerin farklı ısınma özellikleri, yüksek ya da alçak basınç merkezi olma özellikleri klimatoloji bilimi adına, bulunduğu coğrafya içerisinde değişiklik göstermektedir. Kara parçaları erken ısınıp erken soğurken, denizlerin geç ısınıp geç soğuması, rüzgârın esiş yönünün belirlenmesinde büyük etkiye sahiptir. Tabi birçok doğal unsur rüzgârın hızını ve yönünü etkileyebilmektedir.

Bir diğer yandan soğuk ve sıcak hava dalgaları, dünyanın günlük ve yıllık hareketinin etkisiyle, balkanlar üzerinden gelen soğuk hava dalgası bir kış mevsiminde ülkemizi etkilemektedir. Sibirya yüksek basıncının etkisi kış mevsiminde ülkemiz iklim şartlarını, yükseltinin etkisiyle karasallığın şiddetini artırdığı gibi kış turizminin gelişmesinde de etkilidir. Azor ve Basra kökenli hava kütleleri nemli ve sıcak etkiye sahip olabilmektedir.

Devinimsel rüzgâr niteliğinde olan muson rüzgârları Güneydoğu Asya da, Hint okyanusu üzerinden getirdiği nemli hava kütlesini, yağış olarak yüksek kesimlere bırakır. Suların çekilmesi bataklık alanların ortaya çıkması ile beraber, yağışın etkisiyle oluşan bu alanlarda pirinç üretim miktarında artış yaşanır.

Rüzgârın esiş yönü yıla, güne hatta günün saatine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Rüzgârın esme sıklığını ve rüzgârın oluşma sürecine dair bilgiye ve rüzgârın buharlaşma katsayısını artırıp, yağmur ya da kar yağışını beraberinde getirmesi rüzgârın bir sonucudur. Hava durumu günün saatleri dikkate alınarak belirli ölçüm sistematiğine göre değişebilmektedir. Günün yağmurlu, bulutlu, güneşli ve parçalı bulutlu olması iklime çok fazla etki etmemesine rağmen beşeri ve ekonomik faaliyetler üzerinde etkisi elbette vardır.

Sonuç olarak aslında anlatılmak istenen, bazen beşeri ve ekonomik yapının şekillenmesinde iklim şartları, rüzgârın saatte aldığı hız çarpıcı etkiye sahip olabilmektedir. Bu ara da sadece bu da değil rüzgârgüllerinin etkisiyle, rüzgârın saatte ki hızı, enerji üretimi adına ekonomiye de ciddi anlamda katkı sağladığı unutulmamalıdır.  Hava durumu rüzgârlı kime, neye göre.